Główna przyczyna zwolnień? Układ mięśniowo-szkieletowy
Zgodnie z raportem ZUS "Absencja chorobowa w 2024 roku" (opublikowanym w styczniu 2025 r.), dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego i tkanki łącznej to najczęstsza przyczyna zwolnień lekarskich w Polsce. Odpowiadały za 17,4 % wszystkich dni absencji chorobowej. Podobne statystyki były w latach poprzednich. Dlatego w tym przypadku możemy już mówić o trendzie.
To nie tylko statystyka. To przede wszystkim bezpośrednie koszty: przestoje, nadgodziny, niestabilność zmian, utrata wydajności. Dlatego ergonomia w zakładzie produkcyjnym i magazynie powinna być traktowana nie jako wydatek, ale inwestycja.
Jak prawidłowo wdrażać ergonomię stanowisk pracy w magazynie?
Wchodzenie do firmy z gotowym zestawem „ćwiczeń przy taśmie” zdecydowanie się nie sprawdzi. Każde miejsce pracy jest inne, ma swoją specyfikę, inne rozwiązania technologiczne. Dlatego warto zacząć od podstaw: analizy kontekstu operacyjnego i ryzyk ergonomicznych, które realnie wpływają na zdrowie i efektywność zespołu. Proces składa się z trzech etapów:
1. Wizja lokalna i analiza rzeczywistości
- Obserwacja pracy pracowników podczas wykonywania wszystkich typowych czynności na stanowisku pracy.
- Wywiady z kierownikami zmian i pracownikami - o tym, co boli, co przeciąża, gdzie pojawiają się ryzyka.
- Tworzenie "fotografii dnia pracy" - mapy obciążeń i wzorców ruchowych.
2. Audyt ergonomiczny funkcjonalny
To najważniejszy element. Wykonuje go najczęściej fizjoterapeuta specjalizujący się w biomechanice pracy:
- obserwuje postawę, ruchy, powtarzalność, sposób podnoszenia i dynamikę pracy;
- na bieżąco udziela wskazówek: jak ustawić stopy, zmienić tor ruchu, wykorzystywać dźwignie ciała;
- ocenia organizację stanowiska pracy, układ mebli, narzędzi;
- ocenia i bierze pod uwagę indywidualne ograniczenia fizyczne każdego pracownika (np. urazy, asymetrie);
- na bieżąco daje zalecenia możliwe do wdrożenia od razu, bez kosztownych inwestycji technologicznych lub przy niewielkich nakładach budżetowych.
Cel?
- zmniejszenie przeciążeń i ryzyka urazów kumulacyjnych (ang. cumulative trauma injury)
- poprawa komfortu i regeneracji,
- zmiana utrwalonych, niebezpiecznych nawyków ruchowych
Dla zaawansowanych – RULA i REBA
Dla organizacji, które chcą pójść krok dalej i mieć mierzalne wskaźniki obciążenia biomechanicznego, oferujemy także analizę stanowisk metodami RULA (Rapid Upper Limb Assessment) oraz REBA (Rapid Entire Body Assessment). To międzynarodowe narzędzia, które:
- oceniają poziom ryzyka przeciążeń całego ciała lub kończyn górnych,
- umożliwiają priorytetyzację działań ergonomicznych
3. Przykładowe rozwiązania wdrażane po audycie:
Stała obecność fizjoterapeuty w miejscu pracy ( na przykład: 2–3 razy w tygodniu)
- Indywidualne konsultacje, porady i terapia pracowników,
- Szybkie interwencje w nagłych sytuacjach przeciążeń i urazów,
- Profilaktyka, nauka ćwiczeń rozluźniających,
- Pomoc w zmianie nawyków, obserwacja i bieżące wsparcie.
Warsztaty grupowe „Dźwigaj z głową”. Małe grupy ok. 10 osób.
- Dynamiczne, praktyczne, oparte na realiach danego zakładu.
- Ćwiczenia z wykorzystaniem realnych obciążeń - nie teorii.
- Praca z pamięcią mięśniową - uczymy technik, które wchodzą w nawyk, bo są skuteczne i intuicyjne.
Fizjo-tipy i ćwiczenia rozluźniające w trakcie mikroprzerw
- Krótkie techniki regeneracyjne (1–2 minuty), które można wykonać w ubraniu roboczym, przy stanowisku.
- Ćwiczenia rozciągające i odciążające (barki, lędźwia, nadgarstki).
Materiały edukacyjne
- Checklisty, grafiki, krótkie wideo - na ekrany w stołówkach i pokojach socjalnych.
- Minikampanie wewnętrzne promujące regenerację, mobilność i higienę kręgosłupa na co dzień, nie tylko w pracy .
- Plakaty z ćwiczeniami najlepiej z udziałem rozpoznawalnych osób z autorytetem (kierownik zmiany, magazynu. Lider)
- Tabliczki edukacyjne z ilustracjami, umieszczone w strefach pracy - stała obecność edukacji bez słów.
Jak skutecznie komunikować program prozdrowotny pracownikom produkcji i magazynu?
Z programem prozdrowotnym trzeba umieć dotrzeć do ludzi. W przypadku pracowników fizycznych i zmianowych obowiązują inne zasady komunikacji niż w zespole biurowym:
Prosty, konkretny język
Unikamy terminów typu "wellbeing" - mówimy wprost: "Dbamy o zdrowie", "Jak uniknąć kontuzji pleców", "Techniki regeneracji po zmianie".
Przekaz przez kierowników zmian
Największy autorytet ma bezpośredni przełożony. Informacja przekazana podczas odprawy czy bezpośredniej rozmowy ma większą wagę niż ulotka.
Forma papierowa i obecność w przestrzeni
Plakaty, tabliczki, ulotki – w szatni, stołówce, na hali. Prosto i widocznie. Brak dostępu do maila czy aplikacji nie może być barierą.
Równe szanse udziału
Aktywności muszą być rozłożone w czasie i dostępne dla wszystkich zmian. Rejestracja musi być możliwa poza systemem IT.
Konkretne korzyści i jasny przekaz
Warto pokazać: to działania, które pomogą uniknąć L4, poprawić regenerację, wydłużyć sprawność zawodową. To ma wartość.
Podsumowanie
Ergonomia stanowisk pracy w magazynie to nie kwestia komfortu. To strategia ograniczania ryzyk operacyjnych.
W Wellbeing Ideas zaczynamy od kontekstu, danych i realnej obserwacji. Projektujemy programy, które nie tylko wyglądają dobrze w raporcie ESG, ale działają: zmniejszają absencję, poprawiają wydajność, obniżają rotację.
Dowiedz się więcej: wellbeing-ideas.pl/ergonomia-stanowisk-pracy
