www.logistykaimagazynowanie.pl Parki i centra logistyczne w Polsce Przegląd ofert rynku

Parki i centra logistyczne w Polsce Przegląd ofert rynku www.logistykaimagazynowanie.pl

Ostatnie rekordy rozgrzały rynek – teraz pora na stabilizację NA PRZESTRZENI OSTATNICH 20 LAT NISKIE KOSZTY PRACY I ATRAKCYJNE ZACHĘTY FINANSOWE UCZYNIŁY Z POLSKI STRATEGICZNE ZAPLECZE LOGISTYCZNE DLA CAŁEGO REGIONU EUROPY ŚRODKOWOWSCHODNIEJ, A NOWOCZESNE CENTRA LOGISTYCZNE STAŁY SIĘ ISTOTNYM ELEMENTEM INFRASTRUKTURY GOSPODARCZEJ KRAJU. PO OKRESIE SPEKTAKULARNYCH WZROSTÓW W CIĄGU OSTATNICH LAT PRZYSZEDŁ CZAS NA STABILIZACJĘ. Maciej Chmielewski Senior Partner, Dział Powierzchni Logistycznych i Przemysłowych w Colliers, podsumowuje aktualną sytuację w polskiej branży magazynowej W początkowej fazie rozwoju rynku magazynowego kluczową rolę odegrała przyciągająca największe inwestycje Warszawa, jednak po wejściu Polski do Unii Europejskiej nastąpił gwałtowny rozwój rynku również w innych regionach. Jak wynika z aktualnych danych Colliers, na koniec I kw. 2024 r. największe zasoby magazynowe znajdowały się w woj. mazowieckim (6,4 mln m²), śląskim (5,5 mln m²) oraz łódzkim (4,5 mln m²). W mazowieckim notuje się również aktualnie największy popyt, a na podium w tej kategorii znajdują się też województwa łódzkie i wielkopolskie. W I kwartale wynosił on w tych regionach odpowiednio 209 tys. m², 178 tys. m² i 166 tys. m². 15 mln m² w pięć lat Na koniec pierwszego kwartału 2024 r. całkowita powierzchnia magazynowa w Polsce osiągnęła 32,3 mln m². Co ciekawe, 20 lat temu było to zaledwie ok. 1,3 mln m². Najbardziej imponujący przyrost, bo aż o ok. 15 mln m², miał miejsce dopiero po roku 2018. Wzrost ten dodatkowo przyspieszyła pandemia COVID-19, która zwiększyła zapotrzebowanie na nowoczesne centra logistyczne niezbędne do obsługi sektora e-commerce, który dynamicznie się rozwijał. Region regionowi nierówny Terytorium Polski nie jest jednak pod względem nasycenia powierzchniami magazynowymi jednolite. Decydującymi czynnikami na rynku, jeśli chodzi o lokowanie nowych obiektów przemysłowo-logistycznych, są: rozbudowana sieć transportowa, bliskość rynków 3 PARKI I CENTRA LOGISTYCZNE W POLSCE. PRZEGLĄD OFERT RYNKU www.logistykaimagazynowanie.pl

0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% 16% 18% 20% 0 1 000000 2000000 3000000 4000000 5000000 Warszawa Mazowieckie (regionalne) Śląskie Łódzkie Dolnośląskie Wielkopolskie Pomorskie Zachodniopomorskie Lubuskie Małopolskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Podkarpackie Opolskie Warmińsko-mazurskie Świętokrzyskie Podlaskie Zasoby Wskażnik pustostanów Zasoby i pustostany w regionach w I kw. 2024 r. zbytu (Europy Zachodniej, zwłaszcza Niemiec) oraz dostępność kadry pracowniczej po niższych niż na Zachodzie stawkach. To one sprawiły, że najlepiej rozwiniętymi regionami Polski były centrum oraz południowy zachód, gdzie gros międzynarodowych graczy (szczególnie z sektora e-commerce) decyduje się często na lokalizacje swoich centrów dystrybucyjnych. Rynkami najmniej rozwiniętymi w Polsce pod względem zasobów są: woj. świętokrzyskie (125 tys. m²) oraz podlaskie (101 tys. m²). Małe rynki charakteryzują się często najwyższą stopą pustostanów spośród regionów, co wynika z tego, że każde nawet drobne fluktuacje w poziomach najmu w parkach przemysłowo-logistycznych prowadzą do wysokich zmian stopy pustostanów. Mimo tego Polska jest najbardziej dojrzałym rynkiem w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, również pod względem lokalizacji. W wielu krajach tego regionu zdecydowana większość powierzchni zlokalizowana jest w stolicy oraz jej okolicach. W Polsce natomiast jest to ok. 20%, a prognozy wskazują, że ten współczynnik będzie coraz niższy. Wahania stawek czynszów W ciągu ostatnich dwóch lat stawki czynszów na rynku powierzchni przemysłowo-magazynowych w Polsce znacząco wzrosły, a przyczyn takiego stanu rzeczy upatrywać należy we wzrostach kosztów finansowania projektów, cen paliw oraz materiałów budowlanych. W połączeniu z pogorszeniem nastrojów funduszy inwestycyjnych czynniki te wywarły silną presję na rynek. Jednak w kolejnych miesiącach 2024 r., dzięki relatywnie wysokiej dostępności już istniejących powierzchni magazynowych, można spodziewać się kontynuacji lekkiej presji na obniżenie obowiązujących stawek czynszów. Już w tym momencie obserwowany od początku 2022 r. trend wzrostowy zaczął się wygładzać, a w niektórych przypadkach stawki nawet nieznacznie spadły. W ciągu pierwszych trzech miesięcy 2024 r. miesięczne czynsze bazowe w Warszawie kształtowały się na poziomie od 4,30 do 7,00 euro za m², a efektywne od 4 do 6,50 euro za m². Na rynkach regionalnych było to odpowiednio 3,20– 5,90 euro za m² oraz 2,70–5,20 euro. Całkowity wolumen nowej powierzchni oddanej do użytku w Polsce w pierwszych trzech miesiącach 2024 r. wyniósł 853 tys. m², a obecnie w trakcie budowy znajduje się kolejne 2,3 mln m². Największą aktywność budowlaną odnotowano na Dolnym Śląsku, gdzie aktualnie w budowie pozostaje 683 tys. m² nowej powierzchni, co jest rekordowym wynikiem dla tego regionu. Poziom przednajmu w obiektach będących w trakcie budowy wyniósł 51%. Jednocześnie ok. 39% powierzchni w budowie stanowiły obiekty czysto spekulacyjne. Rynek dewelopera czy najemcy? Na początku 2024 r. odsetek pustostanów kontynuował swój wzrostowy trend, który mogliśmy zaobserwować przez cały 2023 r., by I kwartale 2024 r. osiągnąć najwyższą od ponad trzech lat wartość 8%. Przy stabilnym poziomie popytu netto wartość ta pozwala na łatwiejsze znalezienie odpowiedniej powierzchni dla najemców, co zwiększa konkurencyjność na rynku. Dalsze wzrosty stopy 4 PARKI I CENTRA LOGISTYCZNE W POLSCE. PRZEGLĄD OFERT RYNKU www.logistykaimagazynowanie.pl

pustostanów mogą spowodować zmianę charakteru rynku na znacznie bardziej preferencyjny dla najemcy niż dla dewelopera, co może ograniczyć powstawanie nowych obiektów. Duży wpływ na wzrost wolnej powierzchni mają obiekty nowo oddane do użytku. W I kw. 2024 r. poziom pustostanów w projektach dostarczonych na rynek wyniósł 49% (zmiana o +26,4 p. p. kw./kw. oraz o +18,4 p. p. r/r), jednak część tej powierzchni powinna zostać wynajęta już w II i III kw. 2024 r. Do III kw. 2024 r., przy założeniu stabilnego popytu oraz stabilnej nowej podaży, stopa pustostanów powinna oscylować wokół 7–8%. Popyt – stabilizacja trendu spadkowego wciąż przed nami Początek 2024 r. przyniósł kontynuację obserwowanych już w 2023 r. wyraźnych spadków popytu. W I kwartale popyt brutto wyniósł 875 tys. m², co w porównaniu z analogicznym okresem w roku 2023 oznacza spadek o 28%. Jeszcze bardziej znaczący jest on w porównaniu do pierwszego kwartału 2022 r., gdy popyt brutto był wyższy o 766 tys. m². Podobne tendencje obserwuje się w przypadku popytu netto, który w pierwszym kwartale 2024 r. wyniósł 556 tys. m². W stosunku do I kwartału 2023 r. popyt netto spadł o 105 tys. m², a w porównaniu z I kwartałem 2022 r. o 637 tys. m², co stanowi aż 53% mniej. Chociaż spadki te mogą wydawać się duże, warto zauważyć, że wynikają one z wyjątkowo wysokiej podaży z lat 2021–2022, kiedy to popyt na powierzchnie magazynowe osiągnął w Polsce historyczne maksima. W I kwartale 2024 r. zauważalny jest natomiast wyższy udział nowych umów w popycie – wynik 57% oznacza bowiem wzrost o 9 pkt proc. w porównaniu do I kwartału 2023 r. Do 37%, czyli o 9 pkt proc., spadł natomiast udział renegocjacji. Dominującym sektorem najemców w popycie od wielu lat jest 3PL, który odpowiada za ok. 30% tego wolumenu. W ostatnim czasie, szczególnie w regionie Dolnego Śląska, wyjątkowo aktywni stali się gracze z sektora e-commerce. Ożywienie widoczne jest również w sektorze motoryzacyjnym, co skorelowane jest z rozwojem elektromobilności. Mały magazyn nawet w centrum miasta Rosnącym zainteresowaniem najemców cieszą się small business units (SBU). Ten format nie jest już ograniczony do największych miast – coraz więcej takich obiektów powstaje również w mniejszych ośrodkach regionalnych i lokalnych. Podobnie jak w przypadku nowoczesnych przestrzeni biurowych, SBU oferują elastyczność, której oczekuje coraz więcej firm. Choć koszty wynajmu powierzchni SBU są stosunkowo wysokie, bo wynoszące ok. 6–8 euro za m², ich popularność wzrasta. Jest to odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie sektora e-commerce i zmieniające się nawyki konsumentów. Operatorzy specjalizujący się w „logistyce ostatniej mili” muszą realizować zamówienia szybko i efektywnie, co zwiększa popyt na magazyny zlokalizowane blisko odbiorców końcowych. Deweloperzy odpowiadają więc na te potrzeby, dostarczając nowe powierzchnie magazynowe w strategicznych lokalizacjach – nie tylko w granicach administracyjnych miast, ale coraz częściej także w ścisłym centrum. Potencjał wciąż duży Wskaźnik nasycenia powierzchnią magazynową w przeliczeniu na jednego mieszkańca w Polsce w tym momencie wynosi ok. 0,86 m², co oznacza, że wciąż jest on znacznie niższy niż w krajach Europy Zachodniej, gdzie wynik ten oscyluje w granicach od 1,25 do 1,5 m² na mieszkańca. Mimo aktualnych zasobów, które przekraczają 32 mln m² powierzchni, rzeczywiste zapotrzebowanie Polski może być nawet dwukrotnie większe. Zwłaszcza że poprawa sytuacji gospodarczej 0 5000000 10000000 15000000 20000000 25000000 30000000 35000000 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 Zasoby na początku roku Nowa podaż 2023 I kw. 2024 Zasoby i nowa podaż w latach 2015 – I kw. 2024 5 PARKI I CENTRA LOGISTYCZNE W POLSCE. PRZEGLĄD OFERT RYNKU www.logistykaimagazynowanie.pl

51% 40% 9% Nowe umowy Renegocjacje Ekspansje Udział poszczególnych typów umów w I kw. 2024 r. w Polsce w 2024 r. stwarza stabilne warunki dla aktywności inwestycyjnej. Według najnowszych, opublikowanych 18 czerwca prognoz Narodowego Banku Polskiego I kwartał przyniósł oczekiwane ożywienie gospodarcze. Eksperci NBP szacują, że wzrost PKB w całym 2024 r. wyniesie 3,7%, a w roku 2025 gospodarka urośnie o 3,8%. Przyczyni się do tego jednak nie tylko aktywność inwestycyjna, ale także konsumpcja prywatna. Sprzyja temu obserwowany znaczny spadek poziomu inflacji, która w maju wynosiła zaledwie 2,5%. Według danych GUS ostatnio z tak niskim poziomem wzrostu cen mieliśmy do czynienia w I kwartale 2021 r. Nie jest to jednak jeszcze zapowiedź pełnej stabilizacji – eksperci NBP prognozują, że na koniec 2024 r. inflacja w Polsce wzrośnie do poziomu 4,6%, a w I kwartale 2025 r. do prawie 6%. Wciąż nie jest to jednak wynik wystarczająco wysoki, by osłabić zapał inwestorów. Globalne trendy sprzyjające rozwojowi polskiego rynku Ostatnie lata, naznaczone pandemią COVID-19 i wojną w Ukrainie, przyspieszyły proces dynamicznych zmian w globalnych łańcuchach dostaw. W odpowiedzi na te wyzwania firmy coraz częściej sięgają po takie strategie, jak friendshoring, nearshoring i reshoring. Ma to na celu zapobieganie zakłóceniom w dostawach poprzez przenoszenie produkcji bliżej kraju macierzystego lub rynku zbytu. Polska jest tu w wyjątkowo korzystnej sytuacji ze względu na swoją strategiczną lokalizację na mapie Europy. Friendshoring, polegający na lokowaniu zakładów produkcyjnych w krajach, które są politycznie i militarnie powiązane, ma za zadanie zwiększać bezpieczeństwo dostaw. Nearshoring to strategia przenoszenia produkcji do krajów kulturowo i geograficznie bliższych. Trend ten nabrał tempa szczególnie po pierwszych lockdownach związanych z pandemią. W odpowiedzi na globalne kryzysy powszechny stał się również reshoring, czyli przenoszenie produkcji z powrotem do kraju macierzystego. Inwestycje w transport i rozwój elektromobilności Wzrost rynku przemysłowo-logistycznego w Polsce napędza też rozwój infrastruktury transportowej, w szczególności transportu morskiego. W Gdańsku trwa budowa nowego głębokowodnego nabrzeża w terminalu kontenerowym Baltic Hub, która ma zakończyć się w 2024 r. Również port w Świnoujściu jest w trakcie rozbudowy, a w Gdyni planowane jest ukończenie budowy portu zewnętrznego, który będzie mógł obsługiwać kontenerowe statki oceaniczne o długości do 430 m. Na rozwój woj. warmińsko-mazurskiego znacząco wpłynąć może natomiast modernizacja portu w Elblągu. Jednocześnie znaczący rozwój, zwłaszcza w zakresie elektromobilności, odnotowuje też polski sektor motoryzacyjny. Polska stała się jednym z największych producentów baterii do samochodów elektrycznych na świecie, a nowe inwestycje firm takich jak Umicore, PowerCo oraz ElectroMobility Poland wskazują, że elektromobilność może być jednym z głównych motorów napędzających zapotrzebowanie na powierzchnie przemysłowo-magazynowe w nadchodzących latach. Wyższe kompetencje zrekompensują rosnące koszty wynagrodzeń? Po przystąpieniu do UE, a więc na początku transformacji polskiego rynku w nowoczesny rynek europejski, niskie koszty pracy były głównym atutem przyciągającym inwestorów nad Wisłę, a tworzone miejsca pracy dotyczyły głównie pracowników fizycznych. Obecnie polski rynek magazynowy staje przed poważnym wyzwaniem wynikającym z rosnących kosztów pracy. Szybki wzrost płac może zniechęcić inwestorów poszukujących taniej siły roboczej, na rzecz innych krajów oferujących bardziej atrakcyjne warunki, np. Węgier. Warto jednak zaznaczyć, że wraz ze wzrostem płac rosną też umiejętności i wykształcenie polskich pracowników. Polska staje się więc coraz bardziej atrakcyjna dla sektora technologicznego. Zmniejsza się liczba firm wymagających wielu pracowników do prostych zadań, a rośnie liczba inwestycji oczekujących zaawansowanych kompetencji. Kluczową rolę odgrywa tu z pewnością rozwój ośrodków akademickich i odpowiednie dopasowanie oferty edukacyjnej do potrzeb rynku. Niezbędne jest więc wsparcie rządowe w postaci odpowiednich 6 PARKI I CENTRA LOGISTYCZNE W POLSCE. PRZEGLĄD OFERT RYNKU www.logistykaimagazynowanie.pl

programów edukacyjnych i polityk stymulujących rozwój dziedzin takich jak inżynieria, informatyka i biotechnologia, aby w pełni wykorzystać raczkujący potencjał Polski jako centrum technologicznego. Warto zaznaczyć, że wciąż jako kraj pozostajemy konkurencyjni pod względem kosztów pracy z krajami Europy Zachodniej. W kierunku lepszej wydajności energetycznej Wzrost znaczenia ekologicznych rozwiązań stał się jednym z kluczowych elementów trwającej właśnie transformacji sektora magazynowego, która wynika z rosnącej roli ESG w strategiach wielu firm, a także wzrostu cen energii. Deweloperzy dokładają więc starań, aby zaoferować najemcom obiekty, które nie tylko wesprą ich w realizacji zrównoważonego rozwoju, ale też w generowaniu oszczędności w ujęciu długoterminowym. Wśród stosowanych rozwiązań na uwagę zasługują np. zielone certyfikacje dla obiektów magazynowych. Przykładem może być tu Panattoni Park Szczecin III, który jako pierwszy otrzymał najwyższy certyfikat BREEAM, a w ślad za nim poszły inne inwestycje, takie jak Panattoni Park Konin oraz P3 Warsaw II. Deweloperzy i najemcy coraz częściej wdrażają także zielone technologie, w tym instalacje fotowoltaiczne (o ile pozwalają na to warunki techniczne budynków). O ile poprawa bilansu energetycznego jest możliwa zarówno w starszych, jak i nowych budynkach, o tyle wymaga ona długoterminowej, konsekwentnie realizowanej strategii inwestycyjnej. W nowoczesnych magazynach coraz częściej instalowane są systemy zarządzania budynkiem (BMS), które pomagają w optymalizacji zużycia energii. Mimo dostępności różnych rozwiązań proptech wyzwaniem może być integracja tych systemów z istniejącą infrastrukturą. Największą przeszkodą dla powszechnego wdrożenia energooszczędnych technologii wciąż pozostają bowiem wysokie koszty inwestycyjne. 34% 12% 11% 6% 6% 5% 4% 21% E-commerce Handel Motoryzacja FMCG Inżynieria, budownictwo i maszyny Elektronika Pozostałe Sektory najemców w I kw. 2024 r. Opinia eksperta Jak rynek deweloperski w ostatnich latach wygląda z perspektywy Hillwood? Czy po wielu latach jego dynamicznego rozwoju można mówić o stagnacji, czy stabilizacji? Zdaniem przedstawicieli Hillwood oraz według najnowszych raportów, sektor nieruchomości magazynowych i przemysłowych pozostaje stabilny. Zwiększenie dynamiki na rynku skorelowane jest z poprawą koniunktury w gospodarce europejskiej, czego spodziewano się w przyszłym roku. Minione półrocze potwierdza zarówno stabilność branży logistycznej, jak też i oczekiwania przyszłości mającej dać szansę na poprawę koniunktury. W Hillwood, który jest nie tylko deweloperem, ale również inwestorem i właścicielem nieruchomości, ten czas oznaczał kontynuację realizacji nowych projektów i komercjalizację inwestycji znajdujących się w naszym portfelu. W pierwszych dwóch kwartałach oddaliśmy do użytkowania ponad 167 tys. m2 i wynajęliśmy łącznie ponad 212 tys. m2. Zakupiliśmy też duży park logistyczny w podwarszawskim Ożarowie. W kolejnych dwóch kwartałach tego roku liczymy na stopniowe ożywienie rynkowe. Warto podkreślić, że obecnie mamy aż cztery projekty w budowie, co jest potwierdzeniem naszej wiary w popyt rynków i prognozy, mówiące o spodziewanej poprawie nastrojów. Nadal chcemy rozwijać naszą aktywność deweloperską, inwestycyjną i właścicielską, planując kolejne działania na 2025 rok. Jeśli chodzi o ciekawe trendy rynkowe, warto zauważyć, że w przypadku inwestycji Hillwood obserwujemy stosunkowo dużo transakcji przedłużania oraz ekspansji umów, co świadczy o jakości naszych projektów i ich skutecznym zarządzaniu. Klienci przedłużają i zwiększają umowy w naszych obiektach, co jest dla nas najlepszą rekomendacją i potwierdzeniem słuszności wyboru lokalizacji inwestycyjnych. 7 PARKI I CENTRA LOGISTYCZNE W POLSCE. PRZEGLĄD OFERT RYNKU www.logistykaimagazynowanie.pl

8 PARKI I CENTRA LOGISTYCZNE W POLSCE. PRZEGLĄD OFERT RYNKU www.logistykaimagazynowanie.pl GLP to wiodący międzynarodowy właściciel, deweloper i zarządca centrów logistycznych. Szerokie doświadczenie wynikające z działalności operacyjnej umożliwia GLP tworzenie wyjątkowej wartości dla klientów. GLP działa obecnie w 17 krajach w Azji, Europie i obu Amerykach. Na dzień 31 marca 2024 r. GLP Capital Partners – wyłączny podmiot zarządzający inwestycjami i aktywami GLP – zarządzał na całym świecie aktywami o łącznej wartości około 124 miliardów dolarów. Istotnym elementem działalności GLP są inicjatywy w zakresie ESG, które wspierają rozwój biznesu, chroniąc potrzeby interesariuszy oraz inwestorów, a także wspierając pracowników, klientów i lokalne społeczności. Z budynków GLP w Europie (ponad 10,2 mln m2 na dzień 30 czerwca 2024 r.) korzystają takie firmy jak Amazon, DHL czy GXO Logistics. GLP Europe dysponuje też zapasem gruntów, które umożliwią realizację 1,3 mln m2 powierzchni logistycznej. Hala GLP w standardzie stałych miejsc pracy W podwrocławskich Magnicach trwa budowa ostatniego etapu GLP Wrocław V Logistics Centre. Budynek o powierzchni ponad 67 tys. m2 powstaje zgodnie z wymogami certyfikacji BREEAM „Outstanding” i jest doskonale dostosowany do potrzeb firm produkcyjnych oraz ich pracowników. GLP Wrocław V Logistics Centre znajduje się przy węźle drogi ekspresowej S8 Kobierzyce (co gwarantuje szybki dojazd do Wrocławia), a także autostrad A4 i A8 oraz dróg ekspresowych S3 i S5. Każdego dnia dojeżdża tu także ponad 120 autobusów i pociągów z centrum aglomeracji, miejscowości podmiejskich, a także Świdnicy i Wałbrzycha. Projekt GLP w Magnicach realizowany jest w oparciu o najlepsze globalne praktyki ESG oraz obserwację potrzeb lokalnego rynku. Nowa hala powstaje w standardzie stałych GLP WROCŁAW V LOGISTICS CENTRE

9 PARKI I CENTRA LOGISTYCZNE W POLSCE. PRZEGLĄD OFERT RYNKU www.logistykaimagazynowanie.pl miejsc pracy, co oznacza m.in. doskonałe doświetlenie jej wnętrza naturalnym światłem – 12,5% powierzchni sufitu to świetliki. Nośność posadzki (10 t/m2) pozwoli na bezpieczne wysokie składowanie, montaż linii produkcyjnych i automatyki. Z myślą o potrzebach tych urządzeń w budynku zapewniono zwiększoną moc zasilania. Standardowo budynki GLP wyposażone są w liczne rozwiązania sprzyjające niższemu zużyciu mediów: smart metering czy energooszczędne oświetlenie LED, a ich dachy przystosowane są do montażu paneli fotowoltaicznych. Nowa hala pod Wrocławiem odznaczy się także podwyższoną izolacyjnością, która pozwoli ograniczyć koszty związane z jej ogrzewaniem. Przestrzenie biurowe i socjalne dla pracowników w najnowszej części GLP Wrocław V Logistcis Centre będą zbliżone do standardów miejskich biurowców Pod Warszawą powstaje największy w Polsce budynek logistyczny z drewnianą konstrukcją dachu W miejscowości Stary Konik tuż przy wschodniej granicy Warszawy i węźle autostrady A2 trwa budowa centrum logistycznego wyróżniającego się ponadstandardowymi rozwiązaniami wpływającymi na ograniczenie śladu węglowego. Szczególną cechą projektu realizowanego przez GLP jest wykorzystanie na dużą skalę drewna jako materiału konstrukcyjnego. GLP Warsaw VI Logistics Centre znajduje się na głównym szlaku drogowym łączącym Europę Wschodnią, Środkową i Zachodnią, zaledwie pół godziny od centrum stolicy, 20 minut od Lotniska Chopina oraz kwadrans od południowych dzielnic mieszkalnych. Twórcy obiektu sięgnęli po liczne rozwiązania wpisujące się w nurt zrównoważonego rozwoju. To największy jak dotąd budynek logistyczny w Polsce (38 tys. m2 powierzchni do wynajęcia), w którym sięgnięto po drewno – to z niego wykonana jest całość konstrukcji dachu. Łącznie to prawie 1,9 tys. m3 drewna pozyskanego ze źródeł objętych certyfikatem PEFC, który potwierdza jego pochodzenie wyłącznie z lasów zarządzanych w odpowiedzialny sposób. Dźwigary nośne dachu GLP Warsaw VI są wykonane z drewnianych elementów klejonych warstwowo. Tak przygotowany materiał jest nawet o kilkadziesiąt procent bardziej wytrzymały niż „zwykłe” drewno i bezpieczny z punktu widzenia ochrony przeciwpożarowej. Klejoną konstrukcję drewnianą, w przeciwieństwie do stalowej, wyróżnia naturalna odporność, więc nie wymaga ona pokrywania ogniochronnymi powłokami pęczniejącymi. W przypadku pożaru taka konstrukcja zachowuje się bardziej przewidywalnie niż jej stalowy odpowiednik. Przekłada się to na bezpieczeństwo użytkowników i służb ratunkowych. Konstrukcja dachu GLP Warsaw VI w połączeniu z innym zastosowanymi rozwiązaniami ma wpływ na zmniejszenie wbudowanego śladu węglowego budynku z 318 do 270 kg CO2e/m2. Kolejną zastosowaną tu innowacją jest wykorzystanie pomp ciepła do ogrzewania budynku. Najemcy będą mogli też zamontować panele fotowoltaiczne na dachu. Zakończenie budowy w Starym Koniku zaplanowano na pierwszy kwartał 2025 r. zarówno pod względem komfortu, jak i rozwiązań ekologicznych. Nie zabraknie panoramicznych okien, wysokiej jakości wykładzin z materiałów z recyklingu, rozwiązań wykorzystujących deszczówkę oraz zielonych stref relaksu. Kierowcy TIRów skorzystają z przestronnego parkingu i pomieszczeń, w których będą mogli odświeżyć się po trasie. Zakończenie budowy zaplanowano na przełomie 2024 i 2025 r. GLP WARSAW VI LOGISTICS CENTRE

10 PARKI I CENTRA LOGISTYCZNE W POLSCE. PRZEGLĄD OFERT RYNKU www.logistykaimagazynowanie.pl Powierzchnie oddane do użytku + lokalizacje: z MDC² Park Kraków South: oddane do użytku: 67 000 m² z MDC² Park Gliwice: z oddane do użytku: 57 000 m² z MDC² Park Łódź South: oddane do użytku: 52 000 m² Powierzchnie do wynajęcia + lokalizacje: z MDC² Park Kraków South: do wynajęcia: 27 300 m² z MDC² Park Gliwice: do wynajęcia: 13 000 m² z MDC² Park Łódź South: do wynajęcia: 29 000 m² Planowane inwestycje w latach 2025–2028: Planujemy oddanie do użytku około 250 000 m² rocznie. Obecnie w planach mamy w sumie około 1 mln m² powierzchni magazynowo-produkcyjnej Kontakt MDC² Park Kraków South, MDC² Park Gliwice: Katarzyna Dudzik, tel. 721 010 10 MDC² Park Łódź South: Adrian Winiarek, tel. 785 010 800 Dane teleadresowe: MDC² ul. Królewska 18, Warszawa tel.: +48 501 791 000 Informacja o firmie MDC² to polski deweloper powierzchni magazynowo-przemysłowych istniejący od 2021 r. Firma poszukuje gruntów, zarządza budową, wynajmuje powierzchnie i rozwija nowoczesne przyjazne środowisku budynki na terenie całego kraju. MDC² kładzie szczególny nacisk na aspekty ESG we wszystkich swoich działaniach, uwzględniając wykorzystanie zasobów naturalnych w celu zminimalizowania śladu węglowego. Jest jedynym polskim deweloperem magazynowym, który powołał formalny komitet ds. ESG w Radzie Dyrektorów, zapewniający między innymi nadzór i doradztwo strategiczne w kwestiach związanych z ochroną środowiska, odpowiedzialnością społeczną i praktykami zarządczymi. Firma buduje nowoczesne budynki logistyczno-przemysłowe w Polsce. W ciągu zaledwie 3 lat firma osiągnęła 4. pozycję w kraju pod względem nowo powstającej powierzchni w budowie. Celem MDC² jest być deweloperem, który przewodzi zmianom na polskim rynku nieruchomości komercyjnych, deweloperem zrównoważonych środowiskowo budynków, firmą transparentną i grającą fair wobec wszystkich partnerów biznesowych. Organizacja rozwijana jest w oparciu o trzy główne filary: 1. Jeden sektor: z Handel światowy wzrósł ponad dwukrotnie w ciągu ostatnich 20 lat. z E-commerce dodatkowo napędza popyt w sektorze nieruchomości logistycznych. z Niższe ryzyko czasowe i technologiczne w porównaniu z alternatywnymi klasami aktywów. z Rosnący popyt wśród najemców jest podstawą rekordowych napływów kapitału. 2. Jeden rynek: z Drugi najszybciej rozwijający się rynek i czwarty największy rynek logistyczny w UE. z 5 mln m2 wynajmowanych rocznie, z czego połowa to nowe umowy. MDC² Park Gliwice

11 PARKI I CENTRA LOGISTYCZNE W POLSCE. PRZEGLĄD OFERT RYNKU www.logistykaimagazynowanie.pl 3. Jeden zespół: z Zespół 19 doświadczonych profesjonalistów ze średnio 20-letnimi relacjami na rynku oraz kompetencjami i licznymi sukcesami zawodowymi. z Partnerstwo opiera się na podstawowych wartościach: zaufaniu, uczciwości, równowadze między pracą a życiem prywatnym i wolności słowa. z Odpowiada za cały proces inwestycyjny, w tym pozyskanie gruntów, budowę, komercjalizację oraz sprzedaż gotowego projektu. Wartości MDC² Budowanie dla dobra najemców, lokalnych społeczności, inwestorów, naszego zespołu oraz środowiska: z Budujemy w Polsce centra logistyczne, które powstają w oparciu o zasadę zrównoważonego rozwoju. z Być najlepszym pod względem jakości, a nie największym deweloperem powierzchni magazynowych: z Na deweloperze magazynowym spoczywa ogromna odpowiedzialność, jeżeli chodzi o wpływ sektora nieruchomości na środowisko naturalne. Wszystkie nasze działania oparte są na założeniach ESG, dzięki którym od początku naszej działalności budujemy projekty zgodne z wymogami zrównoważonego rozwoju. MDC² stało się synonimem proekologicznego budownictwa magazynowego: z MDC² stawia na proekologiczne rozwiązania. Firma działa w oparciu o zrównoważony rozwój. Co więcej, celem jest nawiązywanie współpracy handlowej z firmami opartej o zasadę win-win, aby wspólnie osiągnąć więcej. Przedsiębiorca zyskuje miejsce do rozwoju biznesu, a MDC² ulepsza swoje centra logistyczne w Polsce. z Firma stale podnosi swoje kompetencje i idzie z duchem czasu, przy zachowaniu zrównoważonego rozwoju oraz szacunku dla praw natury. Buduje magazyny na miarę XXI wieku. Odpowiedzialność: z Firma rozumie potrzeby zmieniającego się świata i ponosi odpowiedzialność za wykonywane projekty na każdym etapie ich rozwoju. Opis wybranej inwestycji MDC² Park Łódź South to projekt objęty planem zagospodarowania idealny do rozwoju dystrybucji i logistyki o planowanej całkowitej powierzchni 81 000 m2 GLA. Tworzą go dwa budynki dystrybucyjno-logistyczne. MDC² Park Łódź South jest strategicznie zlokalizowany w Głuchowie, na południe od Łodzi, u zbiegu autostrady A1 oraz dróg krajowych nr 91 i 12. MDC² Park Łódź South posiada doskonałą ekspozycję i łatwy dostęp do większości autostrad i dróg krajowych. Właścicielem jest spółka Fortress, która zapewnia całościowe finansowanie projektu. MDC² Park Łódź South proponuje wynajem powierzchni magazynowej, co stanowi odpowiedź na potrzeby różnych branż, w tym: operatorów logistycznych i firm e-commerce, firm dystrybucyjnych, które potrzebują nowoczesnej i elastycznej powierzchni magazynowej. Na wynajem powierzchni w MDC² Park Łódź South zdecydowały się między innymi: Notino i Oriflame. MDC² Park Kraków South MDC² Park Łódź South

12 PARKI I CENTRA LOGISTYCZNE W POLSCE. PRZEGLĄD OFERT RYNKU www.logistykaimagazynowanie.pl Każdy najemca może liczyć na maksymalne dopasowanie oferty do jego potrzeb. Dogodny dojazd z każdej części kraju, pełne zaplecze technologiczne, monitoring obiektu 24/7 i obszerny parking to tylko niektóre z elementów wysokiego standardu dostępnego dla najemców. Inwestycja powstaje w oparciu o zasady zrównoważonego rozwoju i otrzymała certyfikat ekologicznego budownictwa BREEAM New Construction na poziomie Excellent (79,2%). W ramach projektu oferowane są między innymi: z dachy przygotowane do instalacji paneli fotowoltaicznych, z ładowarki do samochodów elektrycznych, z recykling wody deszczowej, z zbiorniki retencyjne, z system monitoringu zużycia mediów, z zewnętrzna strefa rekreacyjna i sportowa. W otoczeniu budynków dostępne są różnorodne biologicznie tereny zielone. Na obszarze MDC² Park Łódź South znajduje się strefa Rest & Move – innowacyjna na polskim rynku koncepcja otoczenia parku magazynowego promująca zdrowy styl życia i poprawiająca warunki pracy wszystkich użytkowników obiektów magazynowych dewelopera. Więcej o MDC² Park Łódź South: https://mdc2.pl/warehouse/ mdc2-park-lodz-south/ Innowacyjność wybranej inwestycji: MDC² Park Łódź South wyróżnia się w skali globalnej. Według niezależnej analizy cyklu życia (LCA) przeprowadzonej przez PM Services MDC² Park Łódź South wykazuje ekwiwalent CO2 na poziomie 163 kg CO2 e/m2 – znacznie niższy niż średni polski wynik 319 kg CO2 e/m2, a także o 61% niższy od średniej światowej (413 kg CO2 e/m2). Przeprowadzone badanie LCA obejmuje dokładną inwentaryzację energii i materiałów oraz ocenia ich skumulowany potencjalny wpływ na środowisko. Celem jest udokumentowanie i poprawa ogólnego profilu środowiskowego centrum logistycznego. Doskonały wynik jest możliwy dzięki zastosowaniu w budowie MDC² Park Łódź South między innymi betonu niskoemisyjnego. Zastosowano także stal o obniżonym śladzie węglowym. Przed podpisaniem umów firmy przeprowadziły analizę materiałów budowlanych pod kątem pochodzenia i procesu produkcji. Zatrudniony generalny wykonawca (Depenbrock Polska) dostarczył materiały budowlane z certyfikatem EPD (Deklaracja Środowiskowa Produktu). Koniec budowy został zwieńczony szczegółowymi testami szczelności budynków, które dopełniły całość przemyślanej koncepcji zrównoważonego rozwoju projektu. MDC² Park Łódź South MDC² Park Łódź South

Hillwood Polska prowadzi na głównych rynkach magazynowych, takich jak: Warszawa, Polska centralna, Wrocław, Górny Śląsk, Wielkopolska oraz w nowych, perspektywicznych lokalizacjach. Opis wybranej inwestycji Hillwood Grodzisk Mazowiecki to dwie hale magazynowe o powierzchni prawie 88 tys. m2. Nowoczesny park logistyczny powstaje w Chlebni w bezpośrednim sąsiedztwie autostrady A2, zaledwie 15 min od centrum Warszawy Oddanie do użytku pierwszej hali o powierzchni ponad 50 tys. m2 jest planowane na połowę lutego 2025 r. Bliskość autostrady i sprawia, że kompleks jest idealnie skomunikowany z Warszawą i innymi głównymi miastami Polski i Europy. Bliskość stolicy a zarazem usytuowanie w drugiej strefie rynku warszawskiego to z pewnością jeden z najważniejszych atutów parku. A-klasowe hale zostały zaprojektowane zgodnie z najwyższymi standardami i docelowo będą certyfikowane w systemie BREEAM na poziomie Excellent, a na terenie inwestycji zaplanowano instalację fotowoltaiczną. Projekt zakłada możliwość składowania do wysokości 12 m, nośność posadzki 8t/m2, obciążenie ogniowe powyżej 4000 MJ/m2 i doświetlenie światłem naturalnym do 3%. Zarówno powierzchnie magazynowe, jak i biurowe będą mogły być dostosowane do indywidulanych potrzeb przyszłych najemców. Hillwood Poznań-Czempiń to pierwsza inwestycja firmy na rynku poznańskim. W ramach projektu Hillwood PoznańCzempiń wybudowane zostanie docelowo ponad 130 tys. m2. Projekt Hillwood Poznań-Czempiń zlokalizowany w Głuchowie przy drodze ekspresowej S5 na południe od Poznania to spekulacyjny obiekt magazynowy, którego projekt dostosowany jest do potrzeb produkcyjno-magazynowych najemców z różnych branż. Park składa się z dwóch hal: o powierzchni ponad 107 tys. m2 oraz 22 tys. m2. Pierwsza faza budowy większego budynku A o powierzchni 53 680 m2 zakończy się w ciągu najbliższych tygodni. Jednym z kluczowych atutów lokalizacji Hillwood Poznań-Czempiń jest doskonała dostępność do ważnych szlaków komunikacyjnych i aglomeracji poznańskiej. To zaledwie 35 km od Poznania i około 135 km od centrum Wrocławia. Obiekt zapewnia szybki dostęp do ważnych ośrodków biznesowych w regionie. Dodatkowo park logistyczno-magazynowy znajduje się bezpośrednio przy drodze ekspresowej S5 i zaledwie 18 kilometrów od autostrady A2, umożliwiając szybki dostęp do Warszawy i Berlina. Liczba m2 łącznie oddanych do użytku w Polsce: 3,5 mln m2 Liczba m2 wolnych obecnie powierzchni (miejscowość): Hillwood Częstochowa-Miasto 17 655 m2 Hillwood Grodzisk Mazowiecki 51 358 m2 (w budowie) Hillwood Gubin 119 533 m2 (planowany) Hillwood Kutno 27 100 m2 Hillwood Łowicz 22 805 m2 Hillwood Nowogard 65 500 m2 (planowany) Hillwood Oleśnica 13 244 m2 Hillwood Ożarów III 13 134 m2 Hillwood Poznań-Czempiń 53 680 m2 (w budowie) Hillwood Rawa Mazowiecka 38 880 m2 Hillwood Rawicz 17 107 m2 Hillwood Słubice III 87 480 m2 (planowany) Hillwood Stryków 7237 m2 Hillwood Syców 37 778 m2 Hillwood Wrocław East 28 294 m2 Hillwood Zgierz I 7206 m2 Hillwood Zgierz II 76 515 m2 O firmie: Hillwood Polska to jeden z wiodących globalnych inwestorów i deweloperów z branży nieruchomości komercyjnych z ponad 35-letnim doświadczeniem w realizacji inwestycji w Europie i Ameryce Północnej. Na świecie firma dostarczyła ponad 25,6 mln m2 powierzchni magazynowej, z czego w Polsce ponad 3,5 mln m2. Na polskim rynku Hillwood obecny jest od 2014 r., budując nowoczesne centra logistyczne i przemysłowe na wynajem, również w formule BTS (szyte na miarę). Firma zajmuje się także akwizycjami i zarządzaniem nieruchomościami. Swoją działalność Hillwood Polska Plac Małachowskiego 2 00-066 Warszawa tel. 690 000 225 13 PARKI I CENTRA LOGISTYCZNE W POLSCE. PRZEGLĄD OFERT RYNKU www.logistykaimagazynowanie.pl

14 PARKI I CENTRA LOGISTYCZNE W POLSCE. PRZEGLĄD OFERT RYNKU www.logistykaimagazynowanie.pl Cushman & Wakefield (NYSE: CWK) jest wiodącą na świecie firmą świadczącą usługi na rzecz właścicieli i najemców nieruchomości komercyjnych. Zatrudnia ok. 52 tys. pracowników w niemal 400 biurach i 60 krajach na całym świecie. W 2023 r. jej przychody wyniosły 9,5 mld USD. Do najważniejszych usług świadczonych przez firmę należą m.in.: zarządzanie nieruchomościami, obiektami i projektami, pośrednictwo w wynajmie powierzchni, obsługa transakcji na rynkach kapitałowych oraz wyceny. Za swoją kulturę i działania na rzecz różnorodności, równego traktowania i inkluzywności, a także zrównoważonego rozwoju oraz inne inicjatywy, Cushman & Wakefield otrzymuje wiele wyróżnień i nagród w konkursach branżowych czy biznesowych. Dodatkowe informacje na stronie: http://www.cushmanwakefield.com oraz http://www.Industrial.pl. Opis nieruchomości Kompleks magazynowo-biurowy idealny dla produkcji i montażu. Warszawski Ursynów to dynamicznie rozwijająca się dzielnica, która staje się coraz bardziej atrakcyjną lokalizacją dla firm produkcyjnych i montażowych. Oferowana nieruchomość przy ul. Farbiarskiej 39 Cechy kluczowe: z Wysokość – 4,5 m z Siatka słupów – 22,5 x 12 m z Nośność posadzki – 5 t/m2 z Centralne ogrzewanie z Media – wszystkie niezbędne podłączenia z Wysoki standard biura z Parking – duży i komfortowy z Klimatyzacja – na każdym piętrze z Transport publiczny – dobre połączenia Wielkości powierzchni: z 4901 m² – działka z 476 m² – magazyn z 1049 m² – biuro z 742 m² – produkcja z 565 m² – laboratorium Kontakt Renata Krzyżanowska Leasing Manager; Associate renata.krzyzanowska@cushwake.com +48 722 202 835 Tomasz Bulej Associate tomasz.bulej@cushwake.com +48 884 202 250

15 PARKI I CENTRA LOGISTYCZNE W POLSCE. PRZEGLĄD OFERT RYNKU www.logistykaimagazynowanie.pl to nowoczesny budynek magazynowo-biurowy zaprojektowany z myślą o przedsiębiorstwach szukających przestrzeni przystosowanej do prowadzenia operacji produkcyjnych, montażowych oraz działalności administracyjnej. Dzięki strategicznej lokalizacji, tuż obok obwodnicy Warszawy oraz trasy S2, obiekt zapewnia szybki i łatwy dostęp do najważniejszych tras transportowych w kraju, co znacznie ułatwia logistykę i kontakt z kontrahentami. Położenie w prężnie rozwijającej się części Warszawy gwarantuje dostęp do nowoczesnych udogodnień oraz wysokiej jakości infrastruktury drogowej. Wysoki standard i funkcjonalność Budynek oferuje 1049 m2 powierzchni biurowej wykończonej w wysokim standardzie, co zapewnia wygodne i nowoczesne warunki pracy dla zespołu oraz kadry zarządzającej. Klimatyzacja na każdym piętrze, centralne ogrzewanie oraz pełne wyposażenie w media gwarantują komfortowe środowisko pracy przez cały rok. Biura zostały zaprojektowane z myślą o efektywności, z przestronnymi, dobrze doświetlonymi pomieszczeniami, które mogą być elastycznie dostosowane do potrzeb nowego właściciela. Część magazynowa o powierzchni 476 m2 została przystosowana do prowadzenia operacji montażowych i lekkiej produkcji. Dzięki wielopoziomowemu układowi magazyn oferuje maksymalizację dostępnej przestrzeni, co ułatwia zarządzanie materiałami i procesami produkcyjnymi. Konstrukcja magazynu pozwala na elastyczne zagospodarowanie przestrzeni w zależności od rodzaju prowadzonej działalności. Działka i infrastruktura Nieruchomość znajduje się na ogrodzonej działce o powierzchni 4901 m2, częściowo utwardzonej, co zapewnia bezpieczne warunki do składowania materiałów i prowadzenia operacji zewnętrznych.

16 PARKI I CENTRA LOGISTYCZNE W POLSCE. PRZEGLĄD OFERT RYNKU www.logistykaimagazynowanie.pl Duży, wygodny parking jest istotnym atutem zarówno dla pracowników, jak i gości, a jego rozmiar umożliwia obsługę zarówno samochodów osobowych, jak i dostawczych. Teren wokół budynku można również zagospodarować na dodatkowe potrzeby, np. w celu rozbudowy obiektu lub stworzenia dodatkowej infrastruktury. Idealna lokalizacja dla firm produkcyjnych i montażowych Bliskość obwodnicy Warszawy i trasy S2 czyni tę nieruchomość doskonałym wyborem dla firm, które potrzebują sprawnego i szybkiego dostępu do głównych dróg krajowych oraz autostrad. To idealne rozwiązanie dla przedsiębiorstw, które poszukują lokalizacji sprzyjającej dynamicznemu rozwojowi, pozwalającej na łatwe zarządzanie logistyką oraz dostęp do klientów i dostawców. Zaprojektowane z myślą o efektywności operacyjnej Budynek został stworzony z myślą o zapewnieniu maksymalnej funkcjonalności dla firm prowadzących produkcję i montaż. Wysoki standard wykończenia wnętrz oraz nowoczesne rozwiązania techniczne, takie jak klimatyzacja, centralne ogrzewanie i pełne wyposażenie w media, gwarantują optymalne warunki do pracy. Zintegrowana przestrzeń magazynowo-biurowa umożliwia sprawne zarządzanie działalnością produkcyjną, administracyjną oraz logistyczną w jednym miejscu, co przekłada się na większą efektywność operacyjną. Potencjał inwestycyjny Dzięki elastycznym możliwościom adaptacyjnym oraz doskonałej lokalizacji nieruchomość ta stanowi atrakcyjną propozycję inwestycyjną dla firm produkcyjnych oraz montażowych. Duża powierzchnia działki pozwala na potencjalną rozbudowę, a wysoki standard wykończenia sprawia, że nieruchomość jest gotowa do natychmiastowego użytku, bez konieczności większych nakładów inwestycyjnych.

Deweloper 7R specjalizuje się w dostarczaniu nowoczesnych powierzchni magazynowych i produkcyjnych na wynajem. W zeszłym roku transakcje sprzedaży nieruchomości osiągnęły wartość ponad 430 mln euro. Jakie jest dziś portfolio 7R? Zeszły rok był dla nas rekordowy. Transakcje sprzedaży magazynów o łącznej wartości ponad 430 mln euro pozwoliły nam na osiągnięcie 20% udziału na rynku inwestycyjnym w Polsce. Dla 7R był to historycznie rekordowy rok. Obecnie w trakcie budowy i przygotowania mamy kilkanaście kolejnych obiektów w najważniejszych aglomeracjach w Polsce. Do tej pory wybudowaliśmy projekty o łącznej powierzchni ponad 1,8 mln m2, natomiast w przygotowaniu mamy już kolejne ponad 4 mln m2. Jakich obiektów magazynowych można się dziś spodziewać ze strony 7R? Obecnie skupiamy się na innowacyjnych rozwiązaniach pozwalających na budowanie przyjaznych środowisku magazynów. Jest to zgodne z naszą polityką ESG, która jest zintegrowana z naszym modelem biznesowym. Uważamy, że w kolejnych latach coraz większe znaczenie będą mieć projekty, które zaoferują realne oszczędności na zużyciu energii i jednocześnie pozwolą ich użytkownikom na znaczne zmniejszenie śladu węglowego. W ostatnich latach oczekiwania firm logistycznych oraz najemców projektów magazynowych zmieniają się, rośnie znaczenie jakości, a na pierwszy plan wysuwają się aspekty związane z ekologią. Jak te zmiany wpływają na działalność 7R? Te czynniki bardzo silnie wpływają na nasze działania. Szczerze mówiąc, zawsze tak było. Rozwiązania proekologiczne zaczęliśmy stosować jeszcze zanim zaczęły być konieczne. Już kilka lat temu w specyfikacjach projektowych kładliśmy silny nacisk na tzw. zielone rozwiązania. Możemy powiedzieć, że byliśmy pionierami w stosowaniu fotowoltaiki czy w lepszej izolacyjności budynków. Te aspekty ekologiczne zawsze są u nas na pierwszym miejscu, są w naszym DNA. Obecnie tak naprawdę kontynuujemy trend, który kilka lat temu wewnętrznie sobie narzuciliśmy. Proekologiczne rozwiązania w budynkach magazynowych W CIĄGU 3–4 LAT NASTĄPI DUŻA ZMIANA W INNOWACYJNYCH ROZWIĄZANIACH I CORAZ WIĘCEJ BUDYNKÓW MAGAZYNOWYCH BĘDZIE ZBLIŻAĆ SIĘ DO ZEROEMISYJONOŚCI – PRZEWIDUJE PIOTR MIODEK, HEAD OF CONSTRUCTION & ENGINEERING, HEAD OF SUSTAINABILITY W 7R, W ROZMOWIE Z JANUSZEM MINCEWICZEM. Piotr Miodek Head of Construction & Engineering, Head of Sustainability w 7R 17 PARKI I CENTRA LOGISTYCZNE W POLSCE. PRZEGLĄD OFERT RYNKU www.logistykaimagazynowanie.pl

Czy to 7R przedstawia koncepcje ekologicznego magazynu klientowi, czy to najemca wskazuje, jakie ma oczekiwania? Zawsze wsłuchujemy się w podstawowe potrzeby najemców. Ale oczywiście dużo też zależy od nas i od tego, jakie rozwiązania im podpowiemy. Staraliśmy się wyróżnić na rynku jakościowymi i proekologicznymi rozwiązaniami. Dlatego w większości przypadków to 7R sugerowało najemcom, co można w tym zakresie zrobić. Oczywiście mieliśmy również do czynienia z bardzo świadomymi klientami, dla których zielone rozwiązania miały kluczowe znaczenie od samego początku. W ostatnich latach właśnie ta świadomość klientów bardzo się zmieniła. Coś, co kilka lat temu było innowacyjne czy nietypowe, dziś szybko staje się standardem. Czy są na rynku klienci 7R, dla których ekologia nie ma znaczenia? To nie tak. Myślę, że dziś coraz trudniej znaleźć organizacje, które przyznają wprost, że ekologia nie ma dla nich znaczenia. W ten sposób nie da się już funkcjonować. Świadomość odpowiedzialności za środowisko jest stosunkowo duża, ale wciąż jest tu praca do wykonania. Dlatego jako deweloper możemy inspirować najemców, podpowiadać, wskazywać kierunki… Chodzi o to, żeby pokazać rozwiązania mieszczące się w budżecie i mogące zaowocować bardziej ekologicznym budynkiem, który poza korzyściami związanymi z niższymi kosztami utrzymania zaoferuje również pracownikom wyższy komfort pracy. Mamy też do czynienia z dużą grupą najemców, którzy są świadomi, którzy od razu pokazują nam swoją specyfikację zawierającą wiele elementów budownictwa zrównoważonego. Naszym zadaniem jest pokazanie klientom rozwiązań, które mogą zminimalizować ich negatywny wpływ na środowisko. Zielone rozwiązania w zdecydowanej większości są wciąż droższe od standardowych. W jakim zakresie budżety są barierą w rozwoju ekologicznego budownictwa? Te rozwiązania rzeczywiście nadal są nieco droższe. Po pierwsze dlatego, że często są bardziej zaawansowane technologicznie, po drugie – one są w tym momencie na topie i jest na nie duże zapotrzebowanie, co naturalnie winduje ceny. Uważam jednak, że większość uczestników rynku ma świadomość, że wybudowanie zaawansowanego technologicznie magazynu musi wiązać się z wyższymi kosztami. W moim odczuciu wyższe ceny takich rozwiązań nie wpływają znacząco na chęć ich stosowania. Czy najemcy decydujący się na magazyn energooszczędny mogą liczyć na mniejsze koszty zużycia energii? Myślę, że jeśli porównamy magazynowe budynki budowane w oparciu o obecne specyfikacje z tymi sprzed 10 czy nawet 7 lat, to różnica w ilościach zużytej energii jest naprawdę duża. Oczywiście na korzyść tych współczesnych. W technologiach ograniczających zużycie energii dokonał się duży postęp. Oświetlenie LED znacznie ograniczyło zużycie prądu, współczesne systemy ogrzewania są wydajniejsze, a stosowanie perlatorów oraz wykorzystywanie wody szarej ograniczyło zużycie czystej wody. Te wszystkie technologie przynoszą wymierne korzyści. One oczywiście zostały niestety zmniejszone przez inflację, ale gdyby nie były stosowane, to najemcy widzieliby jeszcze większe rachunki. W jakim kierunku rozwija się dziś budownictwo magazynowe? Idziemy w kierunku przenoszenia rozwiązań z budynków pasywnych innego typu, np. biurowców, do budynków magazynowych. Energooszczędne ogrzewanie, 18 PARKI I CENTRA LOGISTYCZNE W POLSCE. PRZEGLĄD OFERT RYNKU www.logistykaimagazynowanie.pl

wyższa izolacyjność, szczelność budynku, oświetlenie LED i stojąca za tym wszystkim automatyka oraz coraz lepsze wykorzystanie wody deszczowej i jej obiegu przybliżają nas do rozwiązań stosowanych w budynkach zeroemisyjnych. Czy fotowoltaika w budownictwie magazynowym to już dziś codzienność? Tak, tu też jest bardzo duży postęp. Przeszliśmy już etap problemów technologicznych instalacji tych systemów i połączenia ich z instalacją budynkową. Wiemy już, jak stawiać te instalacje, jak montować je na dachach, jak podnosić ich efektywność. Obecnie stoimy przed problemem słabej jakości infrastruktury elektro-energetycznej i możliwości oddawania nadmiaru wytworzonej energii do sieci. Tu potrzeba dużych nakładów na rozwój lokalnej sieci. Panele fotowoltaiczne są coraz sprawniejsze i już dziś w słoneczne dni mogą wyprodukować dużo więcej energii, niż potrzebuje budynek. Pytanie brzmi: co w chwili, gdy mamy nadmiar tej energii? Rozwiązaniem mogą być banki energii, ale one na tę chwilę są jeszcze nowym rozwiązaniem, które dość dużo kosztuje. W 7R powstał Green Team, czyli Zielony Zespół. W jakim celu? Budownictwo zrównoważone jest pojęciem bardzo szerokim. Obejmuje wiele dziedzin i składa się z różnych elementów. Jako firma nie chcieliśmy się ograniczać tylko do aspektów czysto technologicznych, takich jak wspomniane panele fotowoltaiczne czy zwiększona izolacyjność naszych budynków. Chcieliśmy potraktować temat budownictwa zrównoważonego w sposób kompleksowy. Stąd powstała idea, żeby zebrać zespół ludzi z różnym doświadczeniem i podejściem. Każdy z nas jest ekspertem w swojej dziedzinie. Dlatego w skład naszego zielonego zespołu weszli zarządcy, inżynierowie, menedżerowie projektów, ludzie od tzw. developmentu oraz architekci. Chcieliśmy, żeby do zielonego zespołu dołączyli pasjonaci, ludzie, którym ekologia jest bliska. Każdy ma swoje zadania, ale wykonują je ludzie, którzy się interesują zmianami klimatycznymi i ekologią. Zbudowanie takiego zespołu daje nam dużą przewagę i pozwala szybciej wprowadzać nowe rozwiązania. Co dziś jest największym problemem w zastosowaniu najnowszych proekologicznych rozwiązań w budownictwie deweloperskim magazynów? Budżet. Gdybyśmy mieli nieograniczony budżet, to znacznie szybciej wprowadzalibyśmy kolejne rozwiązania. Musimy być jednak racjonalni. Nasze zadanie polega na zmniejszaniu wpływu na środowisko przy zachowaniu opłacalności biznesu. Już teraz możemy wybudować budynek, który jest całkowicie zeroemisyjny pod kątem operacyjnym. Pytanie, czy rynek jest na niego gotowy jako produkt bazowy. A już jest? Według mnie w chwili obecnej jeszcze nie. Pewne technologie wciąż są zbyt drogie, a być może w trakcie testów okażą się nieefektywne. Dlatego budżet takich projektów też musi być zrównoważony. Myślę, że w ciągu 3–4 lat nastąpi duża zmiana w tej kwestii i coraz więcej budynków magazynowych będzie zbliżać się do wspomnianej zeroemisyjności. Naszym zadaniem jest, żeby w jak najbardziej racjonalny sposób wdrażać nowe technologie, aby ten cel osiągnąć jak najszybciej. I dlatego właśnie powołaliśmy zielony zespół. W 7R odpowiada Pan za projekty realizowane w formule Build-to-Suit, jest Pan ekspertem w zakresie tworzenia i wdrażania strategii ESG. Doradzam najemcom w kwestii stosowania efektywnych rozwiązań proekologicznych, przyjaznych dla środowiska i zwiększających efektywność operacyjną i kosztową budynków. 7R to dynamicznie rozwijający się deweloper działający na rynku nieruchomości komercyjnych, specjalizujący się w dostarczaniu nowoczesnych powierzchni magazynowych i produkcyjnych na wynajem. Realizujemy zarówno centra magazynowe i przemysłowe przeznaczone dla wielu najemców, jak i obiekty typu BTS. W portfolio 7R znajdują się wielkopowierzchniowe parki logistyczne oraz miejskie magazyny typu Small Business Unit tworzące sieć 7R City Flex Last Mile Logistics. Jako deweloper angażujemy się w działania z zakresu ESG, troszcząc się o środowisko, społeczności lokalne oraz ład korporacyjny. Rozmawiał: Janusz Mincewicz 19 PARKI I CENTRA LOGISTYCZNE W POLSCE. PRZEGLĄD OFERT RYNKU www.logistykaimagazynowanie.pl

Made with FlippingBook

RkJQdWJsaXNoZXIy MTMwMjc0Nw==